Oorspronkelijk was privacy vooral bedoeld als een plicht van de staat om geen misbruik te maken van zijn bevoegdheden. Hij kon bijvoorbeeld niet zonder gegronde reden of redelijk vermoeden zijn macht gebruiken om een woning van een burger binnen te treden. Geleidelijk aan is het recht op privacy echter omgevormd tot een subjectief recht van het individu om zijn of haar persoonlijke belangen te beschermen, zoals met betrekking tot de menselijke waardigheid, de individuele autonomie en de persoonlijke vrijheid. Hetzelfde geldt voor de gegevensbescherming, die oorspronkelijk gericht was op het vaststellen van regels en verplichtingen voor verantwoordelijken om gegevens eerlijk, transparant en veilig te verwerken, en die vervolgens meestal werd geïnterpreteerd als een individueel recht op controle van persoonsgegevens.

In deze bijdrage wordt voorgesteld dit probleem te verhelpen, niet door terug te gaan naar de oorspronkelijke interpretatie van het recht op privacy en gegevensbescherming, maar door een nieuwe interpretatie van beide doctrines voor te stellen waarin zowel het individuele als het algemene (maatschappelijke) belang wordt gewaarborgd. Dit gebeurt niet door te kijken naar rechten of plichten, maar naar deugden.

Download de eerste pagina's van het hoofdstuk hier, of koop het boek hier.

Er is de afgelopen decennia veel literatuur verschenen over de waarde van privacy, de (juridische) methode ten aanzien van privacybescherming en de gevolgen van (grootschalige) privacyschendingen voor het individu en de maatschappij in haar geheel. Een onderwerp dat tot nu toe echter vrijwel onbelicht is gebleven, is de vraag waarom privacyschendingen geschieden. Is er een logica te ontdekken achter de privacyschendingen, waarom hebben ze plaats en hoe worden ze gelegitimeerd? Dit essay geeft een eerste aanzet tot een theoretische beantwoording van deze vragen: een pathologie van privacyschendingen. Aan de hand van een driedeling in de ethiek tussen teleologie, deontologie en deugdethiek, zal worden beargumenteerd dat privacyschendingen vaak worden beschouwd als instrumenteel aan het bereiken van een hoger doel en dat zij daardoor worden gelegitimeerd.

Download het artikel hier.

Het boek Privacy as a Virtue is het resultaat van mijn Phd-project en bespreekt of een op rechten gebaseerde benadering van privacyregulering nog steeds voldoende is om de uitdagingen aan te gaan die nieuwe gegevensverwerkingstechnieken zoals Big Data en mass surveillance met zich meebrengen. Een op rechten gebaseerde benadering geeft over het algemeen subjectieve rechten aan individuen om hun persoonlijke belangen te beschermen. Grootschalige gegevensverwerkingstechnieken overstijgen echter vaak het individu en zijn belangen.

In dit boek wordt de deugdethiek gebruikt om op dit probleem te reflecteren. Een deugdzame actor respecteert niet alleen de rechten en belangen van anderen, maar heeft ook een bredere plicht om zo zorgvuldig, rechtvaardig en doortastend mogelijk te handelen. Dit geldt voor burgers, voor bedrijven als Apple, Google en Facebook en voor overheidsorganisaties die zich bezighouden met grootschalige gegevensverwerking. Wat betekent dat voor privacy?

Koop het boek hier.

Privacy is gericht op het vermijden van normen, of deze nu juridisch, maatschappelijk, religieus of persoonlijk van aard zijn. Privacy moet niet worden beschouwd als een waarde op zich, maar als een tactiek om de absoluutheid van waarden en normen te bevragen, te beperken en te beknotten. Als dit concept van privacy wordt geaccepteerd, wordt duidelijk waarom de betekenis en de waarde van privacy verschilt van persoon tot persoon, van cultuur tot cultuur, en van tijdperk tot tijdperk. In werkelijkheid zijn het de normen die variëren; het verlangen naar privacy is slechts zo breed of klein als de opgelegde waarden. Deze benadering kan ook helpen om licht te werpen op langlopende discussies over privacy. In dit essay wordt beargumenteerd dat er een sterker argument voor privacy kan worden aangevoerd wanneer de focus wordt omgedraaid, namelijk niet door privacy te zien als een onafhankelijke waarde, die tegenwicht kan bieden aan andere belangen, maar als een doctrine waarvan de essentie is om het bereik en het belang van andere waarden te beperken en in twijfel te trekken.

Download hier een concept van het hoofdstuk, of koop het boek hier.