Mass Surveillance & de Noodtoestand

Bart van der Sloot

Mass Surveillance &

het Staatsnoodrecht

Bart van der Sloot is afgestudeerd op het gebied van staatsnoodrecht. Dit is sindsdien een werkveld gebleven. Hij heeft onder meer een standaardartikel geschreven over de interpretatie van de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aangaande de toepassing van artikel 15 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, waarin de noodtoestand is geregeld. Hij heeft ook diverse publicaties geschreven over de regulering van inlichtingendiensten, sewage monitoring en botnet mittigation.

Samen met collega's van Tilburg University was ik onderdeel van een consortium dat de mogelijkheid en rechtmatigheid van rioolmonitoring heeft onderzocht (Micromole). Ik was de coördinator voor het juridische/ethische gedeelte.

 

Het consortium is erin geslaagd om een prototype bestaande uit drie ringen, een poort en een rupsrobot volledig te integreren en te testen. De eerste twee ringen bevatten een pH-sensor en een geleidbaarheidssensor, terwijl de derde ring een bemonsteringsmodule en een optische communicatiemodule bevat voor de overdracht van gegevens naar een gateway-apparaat dat ver weg is geïnstalleerd. Alle ringen zijn bovendien uitgerust met een energiemanagementmodule, extra batterijen (in plaats van de energieoogstmodule), een hoofdregelaar en een radiomodule. Het Micromole-systeem is in staat om periodiek de pH en de geleidbaarheid van de afvalwaterstroom te meten en de monsternamemodule te activeren voor het verzamelen van fysiek bewijsmateriaal, wanneer de pH- en geleidbaarheidsmetingen abrupt veranderen zodat ze overeenstemmen met waarden die kunnen worden gecorreleerd met het afvalwater.


Download hier een paper over de juridische complexiteiten.

Samen met collega’s ben ik onderdeel geweest van een Europees project over de samenwerking tussen banken en politie en justitie in de strijd tegen het terrorisme. Het project analyseert publiek-private partnerschappen (PPP's) met als doel het verbeteren van de uitwisseling van informatie tussen de bevoegde autoriteiten (met inbegrip van de regelgevende instanties) en de financiële instellingen op nationaal en Europees niveau. Het project zal beleidsmakers op EU- en nationaal-niveau richtsnoeren en best practices geven.


De onderzoeksactiviteiten omvatten (i) rechtsvergelijkende analyses van PPP's waarbij acht landen binnen en buiten de EU betrokken zijn op het gebied van witwassen en terrorismebestrijding; (ii) onderzoek dat zich uitstrekt over het veiligheidsrecht, het gegevensbeschermingsrecht en het internationaal publiekrecht; (iii) sociaal-juridisch onderzoek naar PPP's, met inbegrip van interviews met bevoegde autoriteiten en relevante particuliere belanghebbenden; en (iv) een interdisciplinair onderzoek naar de relatie tussen recht en technologie in het kader van de financiële data analyse.

 

Er is nog geen eindverslag gereed.

Dit artikel bevat een vrijwel volledige overzicht van de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ten aanzien van artikel 15 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, waarin de noodtoestand is geregeld.


Deze doctrine houdt in dat het gewone recht tijdelijk kan worden uitgezonderd in tijden van oorlog of vergelijkbare nood, om zodoende de staat en zijn rechtsorde doeltreffend te kunnen beschermen. Aangezien er van een aantal zeer fundamentele rechten kan worden afgeweken en het staatsnoodrecht historisch gezien vaak is misbruikt door totalitaire regimes is er voor gekozen dit recht ook in het EVRM op te nemen, om de inzet daarvan door nationale overheden aan Europees toezicht te kunnen onderwerpen. Een analyse van de jurisprudentie laat echter zien dat dit toezicht geleidelijk aan steeds meer is verwaterd.


Download het Nederlandstalige artikel hier. Koop  de Engelstalige herbewerking van het artikel hier of een draft daarvan hier.

Samen met collega's van Tilburg University was ik betrokken bij een onderzoek naar de regulering van de bestrijding van botnets, waarbij ik me vooral richtte op de privaat-publieke samenwerkingsverbanden op dit gebied (tussen wetshandhavingsinstanties en internet intermediairs).

 

We hebben onder andere een model Code of Conduct (CoC) over botnetmitigatie opgesteld, dat gebruikt kan worden door private partijen als zelfregulerend instrument en/of door partijen die samenwerken in Publiek-Private Samenwerkingsverbanden. Dit document bevat belangrijke onderdelen van een Gedragscode en van Best Practices die de deelnemers kunnen overnemen om hun betrokkenheid bij het beperken van botnets en geïnfecteerde machines te bestendigen. De componenten kunnen worden geherformuleerd, verfijnd en uitgewerkt waar wenselijk, bijvoorbeeld met het oog op de specifieke kenmerken van een sector, rechtsgebied of type organisatie waarin de deelnemers actief zijn.

 

Download hier de CoC en download hier een Engels hoofdstuk over hetzelfde onderwerp en hier een artikel in het Nederlands.

Andere Wetenschappelijke Publicaties


Rapport over de noodtoestand in het Nederlandse recht


Download het rapport hier

Stukje over inlichtingendiensten



Download het stukje hier